دوره 11، شماره 4 - ( 11-1403 )
جلد 11 شماره 4 صفحات 19-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fathi S, Dadgarfard Z, Dadandish P, Zare Z. Analyzing the lived experience of capable female heads of households in the economic field. Human Information Interaction 2025; 11 (4)
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3172-fa.html
URL: http://hii.khu.ac.ir/article-1-3172-fa.html
فتحی سروش، دادگرفرد زهرا، داداندیش پروین، زارع زهرا. واکاوی تجربه زیسته زنان سرپرست خانوار توانمند در زمینه اقتصادی. تعامل انسان و اطلاعات. 1403; 11 (4)
گروه جامعهشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده: (4210 مشاهده)
هدف: پژوهش حاضر بر آن است که تجربه ی زیسته ی زنان سرپرست خانوار توانمند در زمینه ی اقتصادی را به صورت کیفی مورد مداقه قرار داده تا بتواند از فرآیند زیسته ی آنها الگو یا مدلی بومی استخراج کرده که دیگر زنان سرپرست خانوار نیز بهره ببرند.
روش پژوهش: جهت انجام مصاحبه، از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. مصاحبهها به صورت حضوری و تا رسیدن به نقطه اشباع توسط محقق انجام شد. از این رو پژوهشگر تا مرحلهی اشباع نظری با 13نفر زن سرپرست خانوار توانمند در زمینه ی اقتصادی مصاحبه انجام داده است.
یافتهها: بصورت کلی 157کد باز، 42 محوری ، 15 کد انتخابی و یک مقوله محوری از مصاحبههای استخراج گردید. نتایج حاصل نشان داد مقوله عِلّی،نیازمالی و عدم تأمین نیازهای اساسی و نابسامانی خانواده تأثیر به سزایی داشته است. وجود سازمان های حمایتی و خیریه ها، قوانین حمایت از زنان سرپرست خانوار، دریافت تسهیلات از سازمان حمایت کننده جز مقولات مداخله گر می باشد. همچنین تعهدات خانوادگی زیاد و عدم حمایت اجتماعی و خانوادگی به عنوان مقوله ی زمینه ای شناخته شد. در این بین راهبردهایی برای زنان سرپرست خانوار وجود دارد که از جمله بهره گیری از خدمات و تسهیلات حمایتی سازمان های دولتی و خیریه ها، دریافت آموزش مهارت های اقتصادی و اجتماعی، استفاده از تسهیلات و برنامه ها و خدمات را می توان نام برد. همین امر باعث شده که آثار و پیامدهایی از جمله افزایش درآمد و اشتغال زایی، کاهش تنش های خانوادگی و اجتماعی را در پی داشته باشد. مقوله محوری نیازبه توانمندی اقتصادی است. زنان سرپرست خانوار توانمند در زمینه ی اقتصادی از ابتدا تجربه و مهارت اقتصادی کافی و حتی آمادگی لازم جهت سرپرست شدن را نداشتند.
نتیجهگیری: توانمندی اقتصادی سبب کاهش محرومیت و ملحق شدن آنان به گروه های اجتماعی شده است. که پیامد ارتقا موقعیت اجتماعی و اقتصادی را نیز به همراه داشته است.
روش پژوهش: جهت انجام مصاحبه، از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. مصاحبهها به صورت حضوری و تا رسیدن به نقطه اشباع توسط محقق انجام شد. از این رو پژوهشگر تا مرحلهی اشباع نظری با 13نفر زن سرپرست خانوار توانمند در زمینه ی اقتصادی مصاحبه انجام داده است.
یافتهها: بصورت کلی 157کد باز، 42 محوری ، 15 کد انتخابی و یک مقوله محوری از مصاحبههای استخراج گردید. نتایج حاصل نشان داد مقوله عِلّی،نیازمالی و عدم تأمین نیازهای اساسی و نابسامانی خانواده تأثیر به سزایی داشته است. وجود سازمان های حمایتی و خیریه ها، قوانین حمایت از زنان سرپرست خانوار، دریافت تسهیلات از سازمان حمایت کننده جز مقولات مداخله گر می باشد. همچنین تعهدات خانوادگی زیاد و عدم حمایت اجتماعی و خانوادگی به عنوان مقوله ی زمینه ای شناخته شد. در این بین راهبردهایی برای زنان سرپرست خانوار وجود دارد که از جمله بهره گیری از خدمات و تسهیلات حمایتی سازمان های دولتی و خیریه ها، دریافت آموزش مهارت های اقتصادی و اجتماعی، استفاده از تسهیلات و برنامه ها و خدمات را می توان نام برد. همین امر باعث شده که آثار و پیامدهایی از جمله افزایش درآمد و اشتغال زایی، کاهش تنش های خانوادگی و اجتماعی را در پی داشته باشد. مقوله محوری نیازبه توانمندی اقتصادی است. زنان سرپرست خانوار توانمند در زمینه ی اقتصادی از ابتدا تجربه و مهارت اقتصادی کافی و حتی آمادگی لازم جهت سرپرست شدن را نداشتند.
نتیجهگیری: توانمندی اقتصادی سبب کاهش محرومیت و ملحق شدن آنان به گروه های اجتماعی شده است. که پیامد ارتقا موقعیت اجتماعی و اقتصادی را نیز به همراه داشته است.
فهرست منابع
1. ابوت، پامال؛واالس، کلر )1380 (. جامعه شناسی زنان. ترجمه منیژه نجم عراقی .تهران: نشر نی.
2. اعزازی، شهال. )1386(. جامعه شناسی خانواده با تأکید بر ساختارو کارکرد خانواده در دوران معاصر.
3. ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غالمرضا)1383(. توسعه روستایی با تأکید بر جامعه - روستایی ایران. تهران: نشر نی
4. ایمانی جاجرمی، حسین؛ کریمی، علیرضا)1388(. چالشهای اجتماعی شوراهای روستایی در مدیریت محلی. توسعه روستایی، 1)1( .114-90،
5. بیدختی، علی اکبر؛ غیاث الدین، عباس) 1394(. بررسی عوامل موثر بر توانمندسازی کارکنان، پرتال جامع علوم انسانی، ماهنامه اجتماعی، اقتصادی،
6. علمی و فرهنگی کار و جامعه، .182
7. بدری، سیدعلی؛ نعمتی، مرتضی ) 1390(. چالشهای مدیریت روستایی در ایران و ارایه سیاستهای راهبردی. سیاستگذاری، سال دوم، ش 2 )1(:
8. 147
9. بریمانی، فرامرز؛ نیک منش، زهرا )1391(. بررسی نقش اعتبارات خرد در توانمندسازی زنان روستایی )نمونه موردی: دهستان لکستان شهرستان
10. سلماس(. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال یکم، ش 1 )تابستان(: 82-69
11. چرمچیان لنگرودی، مهدی؛ علی بیگی، امیرحسین )1392(. بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی روانشناختی زنان روستایی". فصلنامه علمی-
12. پژوهشی زن و جامعه، 4 )1(، 192-165
13. حسینی حاجی بکنده سید احمد و تقی پور ملیحه؛ بررسی تاثیر حمایت اجتماعی بر سالمت اجتماعی زنان سرپرست خانوار)1389(، نشریه پژوهش
14. اجتماعی، 3 )7( 157-139
15. حسینی، نسرین؛ رهنورد، فرج اله )1387(. عوامل مؤثر بر توانمندسازی زنان. پژوهشهای زنان، 6)1( .118-105
16. حیدری ساربان، وکیل؛ یاری حصار، ارسطو؛ طالعی حور، وحید )1393(. ارزیابی اثرات اقتصادی اجرای طرح هادی در سکونتگاه های روستایی )نمونه
17. مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان خرم آباد. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، 18)4(، 38.-25
18. جمشیدی، معصومه.)1397(. نظام معنایی) شرایط تعامالت و پیامدها(بازدارنده و پیش برنده های توانمندسازی زنان: )موردی: زنان سرپرست خانوار
19. تحت حمایت کمیته امداد امام)ره( و اداره بهزیستی ایالم(، طرح پزوهشی، کارفرما. استانداری ایالم.
20. روح افزا، فائزه؛ اکرامی، عطیه )1388(. ضرورت توجه به اهمیت نقش زنان در راستای اهداف توسعه پایدار. فرهنگ. 22) 3( ، -169 .194
21. سن، آمارتیا )1385(. توسعه به مثابه آزادی. ترجمه وحید محمودی. تهران: دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت.
22. شادی طلب،ژاله، و گرایی نژاد علیرضا،) 1383(.فقر زنان سرپرست خانوار.فصلنامه پژوهش 2)1(، .69-49
23. فروزان آمنه، ستاره، و بیگلریا، اکبر)1382(. زنان سرپرست خانوار: فرصت ها و چالش ها. فصلنامه پژوهش زنان، 5)1(، .58-35
24. فیروز فر، فهیمه )1396(. پیش درآمدی برادبیات مفهومی توانمندسازی روانی اجتماعی. فصلنامه رویش روان شناسی، سال ششم، 2 )19(.
25. طباطبایی یحیی آبادی، ش.، و حسینیان، س. )1384(، توانمندسازی زنان سرپرست خانواده از طر یق مشاوره گروهی، آگاهسازی و کارآفر ینی.
26. فصلنامه خانواده پژوهی1،)4(، 359-368 .
27. کتابی، محمود؛ یزدخواستی، بهجت؛ فرخ راستایی، زهرا )1382( .توانمندسازی برای مشارکت در توسعه. فصلنامه پژوهش زنان، 1)7( ، .30-5
28. کرایب، یان )1388(. نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس. ترجمه عباس مخبر. تهران: آگه.
29. کلدی، علیرضا، سلحشوری، پروانه )1391(. .بررسی حمایتهای اجتماعی بر توانمندسازی زنان". مطالعات اجتماعی توسعه ایران، 4)3(، .22-7
30. کیمیائی، علی )1390(. .شیوه های توانمند سازی زنان سرپرست خانوار". فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، 40)1( ، .99-63
31. النگه، سارا )1372(. .معیارهایی برای توانمندسازی زنان، نقش زنان در توسعه. .روشنگران، دوره سوم، 12)3(، -18 .32
32. متوسلی، محمود. دباغی، حمیده. عباسی، افروز)1396(. الگوی نظری توانمندسازی فردی و جمعی به مثابه آزادی با تأکید بر دیدگاه کانت و
33. آمارتیاسن، فصلنامه توسعه محلی9،)1(، .50-27
34. ناصح مژده، قاضی نورمحمدی، جغتایی محمدتقی، مولوی نجومی مرضیه، ریشتریورگ)1390(. نشریه رفاه اجتماعی 11 ) 41(، -251 .266
35. Ahmadniya, Sh. (2001). "Some Influential Socio-Cultural Factors in Limited Participation of Women",
36. Letter of Association of Sociology, 2nd Conference of Social Issues in Iran, 4: 71-86. [In Persian]
37. Arasti, Z. (2006). "Entrepreneur Women of Iran, Effective Sociocultural Structure of Entrepreneurial Job
38. Creation". Journal of Women Studies, 4th edition, 1 (2): 93-119. [In Persian]
39. Attarzadeh, M. (2009). "Media and Showing Woman's Identity in Public Field". Women Studies, 3 (1):
40. [In Persian]
41. Ayyat, S. &Aazamiyan, E. (2010). "Effects of Information, Technology and Communications on
42. Empowering Rural Women". Journal of Village and Development, 14 (3):151-164. [In Persian]
43. Bakhshipour Roodsari, A., Pairavi, H. & Abedian, A. (2005). "Studying the Relationship between Life
44. Satisfaction and Social Protection with Mental Health of Students ". Journal of Principles of Mental
45. Health, 7 (27-28): 154- 152. [In Persian]
46. [ Downloaded from hii.khu.ac.ir on 2025-12-16 ]
47. واکاوی تجربه زیسته زنان سرپرست خانوار توانمند در زمینه اقتصادی | فتحی و دیگران 19
48. Chambers, R. & Conway, G. (1997). "Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st
49. century", IDS Discussion, 296 (4): 1-19.
50. Chant, S. (1997). Woman - Headed House Holds: Diversity and Dynamics in the Development World.
51. Hound Mills, Basingtoke, Mc Millan, Martins Press
52. Enayat, H. & Dastranj, M. (2010). "Study of Power Structure in the Family, A Case Study of Lar
53. City".Woman in Development and Politics, 8 (1): 107-124. [In Persian]
54. Faraji Sabokbar, H., Nemati, M. & Khaki, A. (2012). "Studying the Mechanism of Effects of Information
55. Technology on Rural Women's Empowering Based on DEA Model, A Case Study of Qarn Abad Village".
56. Woman in Development and Politics, 10 (1): 125-138. [In Persian]
57. Farrokhi, T. (1997). "The Role of Women in Sustainable Development". Journal of Cooperation, 74: 76-
58. [In Persian]
59. Malhotra,A.Schuler, S.R.& Boender,C.(2002). Measuring women,s empowerment as a variable in
60. international development. In background paper prepared for the world Bank workshop on poverty and
61. Gender. New perspectives(28)
62. Gazarpoor, F. & Najafi, F.(2012). "The Role of Woman in Family's Nutritio Health ". Conference of
63. Proceedings on Studying Problems and Difficulties of Women, Approaches and Priorities. 2, 821-838. [In
64. Persian]
65. Gholipour, A. & Rahimiyan, A. (2009). "The Relationship among Cultural, Political and Training Factors
66. with Empowering Female-Headed Households". Journal of Social Welfare, 11 (40): 29-62. [In Persian]
67. Ruth Alsop, 2004, Power, Rights, and Poverty:Concepts and Connections, A working meeting by DFID [DOI:10.1596/978-0-8213-6310-2]
68. and the World Bank
69. Sen. Amartya.(2000). b. Development as freedom. FIRST ANCHOR BOOKS EDITION anchor ISBN
70. Handy,F.(2004).Womens empowerentrural, india presented at Toront, Canada Julay.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
